Rezerwat przyrody Sněžná kotlina
50°08′34″N 17°08′22″E/50,142778 17,139444kod: 1952
| |
 Widok na rezerwat przyrody Sněžná kotlina (2006 rok) | |
| rezerwat leśny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Mezoregion |
Wysoki Jesionik |
| Data utworzenia |
1 czerwca 1998 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
104,72 ha |
| Powierzchnia otuliny |
26,30 ha |
Położenie na mapie Czech  | |
| 50°08′34″N 17°08′22″E/50,142778 17,139444
| |
Rezerwat przyrody Sněžná kotlina (cz. Přírodní rezervace Sněžná kotlina; popularna nazwa pol. Rezerwat przyrody Śnieżna Kotlina) – rezerwat przyrody, znajdujący się w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník), w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, na historycznej granicy Śląska i Moraw, w powiecie Jesionik (cz. Okres Jeseník), położony na wschodnim stoku góry Červená hora, oddalony o około 100 m od jej szczytu[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
Rezerwat znajduje się w obrębie wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (cz. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), a utworzonego w celu ochrony utworów skalnych, ziemnych i roślinnych oraz rzadkich gatunków zwierząt, położony w części (mikroregionie) Wysokiego Jesionika o nazwie Masyw Keprníka (cz. Keprnická hornatina)[1]. Rezerwat przyrody Sněžná kotlina położony jest na wysokościach (980–1320) m n.p.m.[2] oraz obejmuje swoim zasięgiem stok góry Červená hora oraz stok drugorzędnego szczytu o nazwie Červená hora–S i ma powierzchnię 104,72 ha[2][1]. Położony jest w odległości około 2,5 km na południowy wschód od szczytu góry Keprník i około 4 km na południowy zachód od miejscowości Bělá pod Pradědem[1]. Rezerwat został utworzony 1 czerwca 1998 roku[2], w celu ochrony reliktowego lasu mieszanego[a] świerkowo-bukowego (mającego miejscowo charakter puszczy pierwotnej), zlokalizowanego w wąwozie Sněžná kotlina oraz znajdującej się w nim flory i fauny[3][4][5].
Rezerwat położony jest na stromym stoku, poddany działaniu wielu czynników takich jak: mróz, ośnieżenie z możliwością lawin, erozja, a w przeszłości, w epoce plejstocenu duży wpływ na ekosystem rezerwatu miał lodowiec, po którym pozostał tzw. kar[6]. Aby zapobiec osuwiskom lawinowym nasadzono tu sztucznie kosodrzewinę[7]. W rezerwacie, w odległości około 530 m na południowy wschód od szczytu góry Červená hora, na wysokości około 1150 m n.p.m. położone jest źródło o nazwie (cz. Studánka Sněžná dolina)[8][1]. Ponadto na obszarze rezerwatu swoje źródła mają cztery potoki o nazwach: Hluboký potok, Páteční potok, Černý potok i Sněžný potok[1]. Ciekawą osobliwością w rezerwacie jest znajdująca się około 600 m na północ od szczytu góry Červená hora „brama” okno skalne tzw. Kamenné okno[9][1].
We wrześniu 2016 roku powstał plan zarządu i ochrony rezerwatu sporządzony przez Służbę Ochrony Przyrody Republiki Czeskiej (cz. Agentura ochrany přírody a krajiny České Republiki) na lata 2017–2026[10].
Flora[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat jest cennym, botanicznym skupiskiem rzadkiej roślinności, wielu gatunków (niektóre unikalne i zagrożone wyginięciem). Bogato reprezentowane są paprocie, które są tutaj najliczniejsze gatunkowo w całych Jesionikach (cz. Jeseníky)[4]. W latach 2001–2003 na obszarze rezerwatu przeprowadzono badania briologiczne występujących tu około 80 gatunków mchów[11][2]. W 2009 roku w rezerwacie, w wyniku silnych wiatrów uszkodzonych zostało około 400 drzew[6].
Z większych roślin w rezerwacie (drzewostan) występują tu m.in.: buk zwyczajny (łac. Fagus silvatica), klon jawor (Acer pseudoplatanus), świerk pospolity (Picea abies), olsza zielona (Alnus alnobetula) czy kosodrzewina (Pinus mugo)[2], z mniejszych m.in.: tojad sudecki (Aconitum plicatum), widlicz alpejski (Diphasiastrum alpinum), bażyna obupłciowa (Empetrum hermaphroditum), goryczka tojeściowa (Gentiana asclepiadea), goryczka kropkowana (Gentiana punctata), wroniec widlasty (Huperzia selago), marchwica pospolita (Ligusticum mutellina), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), ciemiężyca biała (Veratrum album subsp. Lobelianum), fiołek żółty sudecki (Viola lutea subsp. sudetica), podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant), turzyca tęga (Carex bigelowii), wierzbownica mokrzycowa (Epilobium alsinifolium), kostrzewa niska (Festuca supina), sit skucina (Juncus trifidus), widłak goździsty (Lycopodium clavatum), jaskier platanolistny (Ranunculus platanifolius), liczydło górskie (Streptopus amplexifolius), starzec kędzierzawy (Tephroseris crispa), siódmaczek leśny (Trientalis europaea), fiołek dwukwiatowy (Viola biflora) oraz m.in. mchy, np. koimek bezłodygowy (Diphyscium foliosum), rokiet cyprysowaty (Hypnum cupressiforme), podsadnik kulisty (Splachnum sphaericum) czy zębowłos cylindryczny (Trichostomum tenuirostre)[10][12].
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat jest siedliskiem wielu gatunków zwierząt, w szczególności m.in. ptaków. W rezerwacie stwierdzono również występowanie m.in. chrząszczy, wśród których gatunek (łac. Cornumutila quadrivittata)[13] znajduje się w czerwonej księdze gatunków zagrożonych, objętych szczególną ochroną[2].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przez rezerwat nie poprowadzono żadnej ścieżki dydaktycznej[1]. Natomiast przez niewielkie fragmenty obszaru rezerwatu przebiegają dwa szlaki turystyczne na trasach[1]:
Kouty nad Desnou – Suchá hora – góra Šindelná hora–JZ – góra Šindelná hora – góra Červená hora – Vřesová studánka – Kamenné okno – rezerwat przyrody Sněžná kotlina – szczyt Točník – Bělá pod Pradědem
Filipovice – Jeřáb – źródło Mariin pramen – góra Velký Klín – przełęcz Červenohorské sedlo – Kouty nad Desnou – dolina potoku Hučivá Desná – przełęcz Sedlo pod Vřesovkou – Kamenne okno – góra Červená hora – Bílý sloup
Ponadto istnieje możliwość przejścia przez rezerwat ścieżką (korzystając z mapy) biegnącą na trasie w pobliżu drewnianych chat o nazwach: Eva[14] i Černohorka[15], niezalecanego z uwagi na ochronę cennego ekosystemu rezerwatu[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Drzewostan całego Obszaru Chronionego Krajobrazu Jesioniki obejmuje: świerk pospolity 84%, buk zwyczajny 10%, modrzew europejski 1,5%, klon jawor 1,1%, brzoza 1%, olsza czarna 0,8%, kosodrzewina 0,4%, olsza szara 0,3% (jodła pospolita, jesion wyniosły i lipa) 0,2%, sosna zwyczajna 0,1%, pozostałe (sosna błotna, dąb, grab, klon zwyczajny, wiąz, jarząb, olsza zielona, topola osika, topola i wierzba iwa) 0,2% (→ Analýza vlivu lesního hospodaření na lesní ekosystémy v CHKO Jeseníky. hnutiduha.cz ↓).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Rezerwat przyrody Sněžná kotlina (mapa turystyczna) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2017-05-19].
- ↑ a b c d e f Přírodní rezervace Sněžná kotlina, [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], old.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane z adresu 2022-08-26] (cz.).
- ↑ Luboš Moravec, Sněžná kotlina [online], itras.cz, 24 maja 2011 [zarchiwizowane z adresu 2023-03-01] (cz.).
- ↑ a b Sněžná kotlina [online], turistika.cz [dostęp 2017-05-19] (cz.).
- ↑ Rezerwat przyrody Sněžná kotlina (mapa lotnicza) 1:12 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2021-05-08].
- ↑ a b Jiří Pňáček, Přírodní rezervace Sněžná kotlina [online], lesycr.cz, 21 lipca 2011 [zarchiwizowane z adresu 2022-08-08] (cz.).
- ↑ Przegląd Rezerwatów przyrody. Rezerwat przyrody Śnieżna Kotlina. powiat.nysa.pl ↓, s. 128.
- ↑ Jiří Kameníček, Studánka Sněžná dolina (4924) [online], estudanky.eu, 20 sierpnia 2011 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-02] (cz.).
- ↑ Skalní okno na Červené Hoře [online], turistika.cz [dostęp 2017-05-19] (cz.).
- ↑ a b Plán péče o přírodní rezervaci Sněžná kotlina na období 2017–2026 ↓.
- ↑ Kučera i in. 2009 ↓, s. 115.
- ↑ Kučera i in. 2009 ↓, s. 119–133.
- ↑ Jerzy R. Starzyk, Cornumutila quadrivittata (Gebler, 1830), [w:] Polska Czerwona Księga Zwierząt [online], iop.krakow.pl [zarchiwizowane z adresu 2021-05-08].
- ↑ Zdeňka Jordanová, Lovecké chaty v Jeseníkách. Eva [online], lovecke-chaty-v-jesenikach.cz [zarchiwizowane z adresu 2022-12-06] (cz.).
- ↑ Zdeňka Jordanová, Lovecké chaty v Jeseníkách. Černohorka [online], lovecke-chaty-v-jesenikach.cz [zarchiwizowane z adresu 2022-10-01] (cz.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Banaszkiewicz, Jerzy Parzewski, Jesioniki, Góry Opawskie. Mapa turystyczna: skala 1:50 000, wyd. 1, Kraków: Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, 2019, ISBN 978-83-7605-941-9, OCLC 1150586280 (pol. • cz.).
- Waldemar Brygier i inni, Jesioniki. Pradziad, Jeseník: skala 1:40 000, wyd. 4, Wrocław: Studio Plan, 2017, ISBN 978-83-65689-75-7, OCLC 1036547484 (pol. • cz.).
- Chráněná Krajinná Oblast Jeseníky sever. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000, wyd. 1, Česká Lípa: Geodézie On Line, 2010 (Eurocart), ISBN 978-80-87380-17-8, OCLC 865043841 (cz.).
- Geoprohlížeč – ZÚ (Geoportal Czech), [w:] Český Úřad Zeměměřický a Katastrální [online], ags.cuzk.cz (cz.).
- Historie jesenické přírody. (PDF), jeseniky.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane 2021-11-13] (cz.).
- Hnutí DUHA a přátelé Jeseníků: Analýza vlivu lesního hospodaření na lesní ekosystémy v CHKO Jeseníky. (PDF). hnutiduha.cz, 2002-03. (cz.).
- Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:40 000, Zádveřice: SHOCart, 2018, ISBN 978-80-7224-736-3, OCLC 1103831608 (cz.).
- Jan Kučera i inni, Bryoflora of selected localites of the Hrubý Jeseník Mts summit regions. (PDF) [online], botanika.prf.jcu.cz, 2009 [zarchiwizowane z adresu 2023-02-28] (ang.).
- Plán péče o chráněnou krajinnou oblast JESENÍKY na období 2014–2023. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], jeseniky.ochranaprirody.cz [zarchiwizowane 2022-03-20] (cz.).
- Plán péče o přírodní rezervaci Sněžná kotlina na období 2017–2026. (PDF), [w:] Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky [online], drusop.nature.cz [zarchiwizowane z adresu 2021-05-08] (cz.).
- Przegląd Rezerwatów przyrody. Rezerwat przyrody Śnieżna Kotlina (PDF), powiat.nysa.pl, s. 128–129 [zarchiwizowane 2019-12-31] (pol. • cz. • niem.).
- Ondřej Vítek, Analýza antropických vlivů v nejcennějších částech CHKO Jeseníky. Sborník AOPK ČR. (PDF), Praga: Agentura ochrany přírody a krajiny České republiky, 2009, ISBN 978-80-87051-69-6, OCLC 551380925 [zarchiwizowane z adresu 2021-05-10] (cz.).
- Wysoki Jesionik (mapa turystyczna) 1:192 000 [online], pl.mapy.cz (cz. • pol.).
