Monthly Archives: December 2013

Barczatkowate

10, , ,

Barczatkowate (Lasiocampidae) – bliscy owadów spośród blisko motyli. Obejmuje ponad 1000 gatunków nocnych motyli, występujących w lasach i sadach wszystkich kontynentów. W Polsce występuje około 19 gatunków.

Charakterystyka

Samce są nieco mniejsze od samic. Ciało jest masywne, pokryte gęstymi włosowatymi łuseczkami. Głowa mała z niedużymi, owłosionymi całkowicie lub częściowo oczami. Brak przyoczek. Duże głaszczki wargowe, bardzo krótki lub zredukowany ssawkowy aparat gębowy. Czułki są zróżnicowane zależnie od pł

Skrzydła szerokie, o rozpiętości od 2,5 do 12 cm. Zarys skrzydeł przednich jest najczęściej trójkątny, tylnych – owalny. Brzegi boczne obu par skrzydeł mogą być delikatnie karbowane lub ząbkowane, nieraz przypominając uschnięty liść.

Ubarwienie niektórych gatunków cechują kontrastowe kolory, ale większość ma skrzydła ubarwione maskująco: szare, żółte i brązowe, pokryte brązowymi lub szarymi deseniami przepaskowymi.

Osobniki dorosłe żyją bardzo krótko (nie odżywiają się).

Jaja są składane przez samicę, pojedynczo lub grupowo. Najczęściej duże, owalne lub okrągłe, gładkie, różnie ubarwione (często z mozaiką kolorów). Mogą tworzyć różnorodnego kształtu złoża. Samice niektórych gatunków pokrywają złoża jaj kępkami włosków ze swojego odwłoka.

Gąsienice są duże, intensywnie ubarwione, pokryte włoskami, mają u niektórych gatunków własności parzące. Snują z przędzy mocne oprzędy. Żarłoczne, żerują na drzewach iglastych i liściastych, rzadziej na krzewach i roślinach zielnych. Przepoczwarczenie następuje w kokonie w glebie, ściółce lub nad powierzchnią ziemi.

Systematyka

W Polsce występują dwie podrodziny, w których wyróżnia się dwanaście rodzajów i następujące gatun

  • Podrodzi
  • Rodz
  • barczatka osinówka (Poecilocampa populi )
  • Rodz
    • barczatka głogowica lub barczatka głogówka (Trichiura crataegi)
    • Podrodzi
      • Rodz
        • barczatka puchowica (Eriogaster lanestris)
        • barczatka rymikola (Eriogaster rimicola)
        • barczatka kataks (Eriogaster catax)
        • Rodz
          • barczatka pierścieniówka (Malacosoma neustria)
          • barczatka wilczomleczówka lub barczatka castrensis (Malacosoma castrense lub Malacosoma castrensis )
          • barczatka frankońska (Malacosoma franconica)
          • Rodz
            • barczatka koniczynówka (Lasiocampa trifolii)
            • barczatka dębówka (Lasiocampa quercus)
            • Rodz
              • barczatka malinówka (Macrothylacia rubi)
              • Rodz
                • barczatka sosnówka (Dendrolimus pini)
                • Rodz
                  • barczatka napójka (Euthrix potatoria)
                  • Rodz
                    • barczatka miesięcznica (Cosmotriche lobulina)
                    • Rodz
                      • barczatka borówczanka (Phyllodesma ilicifolia)
                      • barczatka osiczanka (Phyllodesma tremulifolia)
                      • Rodz
                        • barczatka dębolistna (Gastropacha quercifolia)
                        • barczatka chochołówka (Gastropacha populifolia)
                        • Rodz
                          • barczatka śliwówka (Odonestis pruni)

                            • Ochrona

                            Jedyny gatunek objęty w Polsce ochroną gatunkową ścisłą to barczatka kataks (Eriogaster catax).

                            Przynależność do kategorii zagrożeń według Czerwonej Listy Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce:

                            • wymarłe i zanikłe w granicach Polski w ostatnich czterech stuleciach – barczatka rymikola (Eriogaster rimicola)
                            • gatunki silnie zagrożone – barczatka kataks (Eriogaster catax) oraz barczatka borówczanka (Phyllodesma ilicifolia)
                            • gatunki umiarkowanie zagrożone, narażone – barczatka osiczanka (Phyllodesma tremulifolia).

                            Pomniki przyrody powiatu pruszkowskiego

                            10, , ,
                          • gmina Brwinów – 54 pomniki przyrody, w tym 45 drzew, 2 grupy drzew, 5 alei drzew, 1 kamień narzutowy dodatkowo 1 cel innego rodzaju
                          • gmina Michałowice – 38 pomników przyrody, w tym 36 drzew a 2 aleje drzew
                          • gmina Nadarzyn – 37 pomników przyrody, w tym 31 drzew, 3 grupy drzew a 3 aleje zabytkowe
                          • wspólnota Piastów – 1 zabytkowe drewno
                          • wspólnota Pruszków – 29 zabytkowych drzew
                          • gmina Raszyn – 6 zabytkowych drzew

                            • W sumie na terenie powiatu pruszkowskiego znajduje się 165 obiektów będących pomnikami przyrody.

                            Gatunki wybranych pomników przyrody

                            Na terenie powiatu pruszkowskiego znajdują się następujące pomniki przyro

                            • brzoza brodawkowata – (Betula pendula Ehrh.)
                            • buk pospolity – (banalny) (Fagus sylvatica)
                            • dąb szypułkowy – (Quercus robur)
                            • lipa drobnolistna – (Tilia Cordata)
                            • klon srebrzysty – (Acer saccharinum L.)
                            • miłorząb dwuklapowy (miłorząb dychotomiczny, miłorząb japoński, miłorząb chińszczyzna) – (Gingko biloba L.)
                            • modrzew europejski – (Larix decidua)
                            • sosna wejmutka – (Pinus strobus L.)
                            • sosna czarna – (Pinus nigra Arn.)
                            • sosna zwyczajna – (Pinus sylvestris L.)
                            • topola berlińska – (Populus berolinensis)
                            • topola biała (białodrzew) – (Populus alba)
                            • wiąz pospolity (wiąz polny) – (Ulmus minor, Obok. campestris L.)
                            • wiąz szypułkowy (limak) – (Ulmus laevis Pall.)
                            • wierzba (?)

                            Wybrane pomniki przyrody według gmin i miejscowości

                            Gmina Brwinów

                            • aleja lipowo-grabowa

                            gatun
                            wi
                            sieć: 120–320 cm
                            stopień: 20–28 m
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy

                            lokalizac

                            Biskupice

                            • topola biała

                            wi
                            sieć: 450 cm
                            stopień: 25 m
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy

                            perymetr: 320 cm
                            stopień: 22 m
                            bliższa lokalizac

                            Brwinów

                            • dąb szypułkowy

                            wi
                            perymetr: 280 cm
                            stopień: 16 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • sosna wejmutka

                            wi
                            sieć: 240 cm
                            stopień: 18 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • modrzew europejski; sosna czarna

                            perymetr: 230; 210 cm
                            stopień: 20; 18 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • lipa drobnolistna (2 szt.)

                            sieć: 260, 200 cm
                            stopień: 20, 18 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • buk pospolity

                            perymetr: 200 cm
                            stopień: 18 m
                            adr

                            • dąb szypułkowy

                            wi
                            dystrykt: 300 cm
                            stopień: 20 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy

                            wi
                            sieć: 315 cm
                            stopień: 20 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy (2 szt.)

                            wi
                            sieć: 255–235 cm
                            stopień: 18–16 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • topola biała, wiąz szypułkowy

                            perymetr: 345, 280, 320(?) cm
                            stopień: 25, 20 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • topola berlińska

                            sieć: 455 cm
                            stopień: 30 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy

                            wi
                            perymetr: 300 cm
                            stopień: 20 m
                            adr

                            • topola biała

                            wi
                            dystrykt: 395 cm
                            stopień: 25 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • miłorząb dwuklapowy

                            sieć: 211 cm
                            stopień: 15 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • brzoza brodawkowata

                            wi
                            dystrykt: 255 cm
                            stopień: 18 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • lipa drobnolistna

                            wi
                            sieć: 250 cm
                            stopień: 16 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy

                            wi
                            dystrykt: 385 cm
                            stopień: 22 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • buk pospolity (18 szt.) kategoria drzew

                            wi
                            sieć: 157–264 cm
                            stopień: 15 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy (3 szt)

                            wi
                            sieć: 280, 270, 220 cm
                            stopień: 20, 18, 18 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • klon srebrzysty

                            wi
                            dystrykt: 325 cm
                            stopień: 22 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • granit czerwony średnioziarnisty kamień

                            dystrykt: 640 cm
                            stopień: 1,5 m
                            bliższa lokalizac

                            • wiąz szypułkowy, wierzba (?)

                            wi
                            sieć: 265, 425 cm
                            stopień: 20, 20 m
                            bliższa lokalizac

                            Dębak

                            • lipa drobnolistna

                            wi
                            dystrykt: 320 cm
                            stopień: 26 m
                            bliższa lokalizac

                            Gajówka Chojak

                            • sosna pospolita

                            sieć: 170 cm
                            stopień: 20 m
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy

                            sieć: 642 cm
                            stopień: 25 m
                            bliższa lokalizac

                            Helenówek

                            • topola biała (5 szt.); klon srebrzysty

                            dystrykt: 635, 460, 430, 380, 375; 350 cm
                            stopień: 36, 32, 34, 30, 30; 32 m
                            bliższa lokalizac

                            Kanie

                            • lipa drobnolistna

                            perymetr: 365 cm
                            stopień: 18 m
                            bliższa lokalizac

                            • ?

                            bliższa lokalizac

                            Moszna-Wieś

                            • dąb szypułkowy; wiąz banalny (3 szt.)

                            dystrykt: 380; 280, 270, 230 cm
                            stopień: 27; 25 m
                            bliższa lokalizac

                            Otrębusy

                            • badziewie drobnolistna (108 szt.) aleja

                            sieć: 145–313 cm
                            stopień: 14–23 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • dąb szypułkowy

                            wi
                            sieć: 310 cm
                            stopień: 26 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • badziewie drobnolistna (2 szt.)

                            perymetr: 335, 310 cm
                            stopień: 18 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • badziewie drobnolistna (3 szt.)

                            dystrykt: 282, 280, 250 cm
                            stopień: 18 m
                            adr
                            bliższa lokalizac

                            • aleja lipowo-kasztanowa

                            op
                            wi
                            sieć: 200–430 cm
                            stopień: 16–20 m
                            bliższa lokalizac

                            • badziewie drobnolistna (33 szt.) aleja

                            wi
                            dystrykt: 150–300 cm
                            stopień: 18–22 m
                            bliższa lokalizac

                            • badziewie drobnolistna (39 szt.); dąb szypułkowy (?) aleja

                            wi
                            dystrykt: 120–280 cm
                            stopień: 18–22 m
                            bliższa lokalizac

                            • badziewie drobnolistna (109 szt,); brzoza brodawkowata aleja

                            wi
                            sieć: 120–300 cm
                            stopień: 12–22 m
                            bliższa lokalizac

                            • aleja lipowa

                            op
                            naz
                            wi
                            perymetr: 150–350 cm
                            stopień: 15–25 m
                            bliższa lokalizac

                            Owczarnia

                            • badziewie drobnolistna

                            wi
                            sieć: 533 cm
                            stopień: 29 m
                            bliższa lokalizac

                            • sosna wejmutka (85 szt.) przywództwo drzew

                            sieć: 120 cm
                            stopień: 15 m
                            bliższa lokalizac

                            Wspólnota Michałowice

                            Nowa Osada

                            • dąb szypułkowy

                            wi
                            perymetr: 550 cm
                            stopień: 27 m
                            bliższa lokalizac

                            Pęcice

                            • badziewie drobnolistna

                            dystrykt: 726 na wys. 1,3 m od chwili ziemi

                            Wspólnota Nadarzyn

                            Młochów

                            • Aleja modrzewiowa

                            op
                            dystrykt: 120-237 cm

                            Instytut Oftalmiczny

                            10, , ,

                            Oryginalnie mieścił się w wynajętej od chwili szpitala kamienicy pod ul. Św. Krzyzkiej nr 1335. W 1835 roku został przeniesiony aż do kupionych na aspekt budynków pod ulicy Marszałkowskiej (posesje nr 1381 dodatkowo 1382).

                            Jego wybitnym lekarzem naczelnym był Wiktor Feliks Szokalski, jaki w 1870 roku przeniósł Instytut aż do nowego, wzorcowo wyposażonego budynku obok ulicy Smolnej. W latach 1838-1841 ordynatorem był Leopold August Leo. Stanowisko dyrektora Instytutu było obsadzane na podstawie postępowania konkursowego.

                            Przed II wojną światową Instytut prowadził szpital na 82 łóżka. W tym czasie jego dyrektorem był prof. Władysław Melanowski, poprzednio kierownik Katedry i Kliniki Ocznej w UW. Kierował Instytutem w latach 1934–1945. W 1948 roku wydał książkę pt. Dzieje Instytutu Oftalmicznego im. Edwarda ks. Lubomirskiego w Warszawie 1823–1994.

                            Budynek przy Smolnej przetrwał do Powstania warszawskiego. . Już 2 sierpnia Melanowski otrzymał rozkaz ewakuacji chorych i personelu Instytutu do gmachu Muzeum Narodowego; wieczorem tego dnia Niemcy podpalili budynek (zob też – Likwidacja powstańczych szpitali na warszawskim Powiślu). We wrześniu Instytut został ewakuowany do Milanówka, a następnie do Grodziska.

                            Karlsruher Institut für Technologie

                            10, , , , ,
                            Karlsruher Institut für Technologie

                            Karlsruher Institut für Technologie – najstarsza, założona w 1825 niemiecka studia o charakterze technicznym a najstarsza z wyższych uczelni w Karlsruhe.

                            Instytut powstał w 2009 z połączenia Universität Karlsruhe (Technische Hochschule Fridericiana) i Forschungszentrum Karlsruhe.

                            Uczelnia posiada jedenaście wydziałów: matematyki, fizyki, chemii i biologii, nauk humanistycznych i społecznych, architektury, budownictwa i ochrony środowiska, maszynoznawstwa, inżynierii i technologii chemicznej, elektrotechniki i telekomunikacji, informatyki oraz ekonomii.

                            Historia

                            Uczelnia została założona przez wielkiego księcia Ludwika I 7 października 1825 jako Polytechnikum na wzór École polytechnique w Paryżu. W 1865 Fryderyk I podwyższył rangę uczelni na Wyższą Szkołę Techniczną, z tego względu od 1902 nosi ona jego imię (Fridericiana). W polskiej literaturze uczelnia w tym okresie jest jednak zwykle określana jako Politechnika w Karlsruhe. W 1888 Heinrich Hertz udowodnił w swojej pracowni (obecnie mieszczącej salę wykładową im. Hertza) istnienie fal elektromagnetycznych. W 1900 uczelnia otrzymała prawo nadawania tytułów doktorskich, a w 1904 przyjęto na studia pierwszą w Niemczech pełnoprawną studentkę.

                            W 1967 Technische Hochschule Fridericiana została mocą ustawy przekształcona w Uniwersytet Karlsruhe, jednak na prośbę senatu uczelni zachowano równolegle starą nazwę. Jednocześnie utworzono wydziały ekonomii i nauk humanistycznych. W lipcu 2005 dodano do nazwy określenie Forschungsuniversität – uniwersytet badawczy.

                            Rektorzy

                            • 1958-1961 Hans Leussink
                            • 1968-1983 Heinz Draheim
                            • 1983-1994 Heinz Kunle
                              • Karlsruher Institut für Technologie
                            • 1994-2002 Sigmar Wittig
                            • od 2002 Horst Hippler

                            Budynki uczelni

                            Uczelnia zajmuje rozległy kampus na terenach położonych na wschód od Zamku, na północ od Kaiserstraße oraz na południe od Hardtwaldu. Pierwszym gmachem uczelni był obecny rektorat, zbudowany przez Heinricha Hübscha. W jego bocznym, później dodanym skrzydle mieści się dawna pracownia Hertza. W końcu XIX wieku powstały dalsze gmachy, w tym wydziały architektury, fizyki i chemii. Uczelnia przejęła także dawny arsenał, obecnie najstarszy jej budynek. W latach 20. XX wieku powstał stadion z trybuną krytą samonośnym dachem wspornikowym, pierwszym tej wielkości na świecie. Wszystkie wymienione obiekty znajdują się w rejestrze zabytków, podobnie jak stary wieżowiec biblioteki, wzniesiony w latach 60.

                            Znani absolwenci uczelni

                            • architektu
                            • geolog
                            • mechani
                            • matematy
                            • fizy
                            • elektrotechnika i telekomunikac

                            Polacy – absolwenci uczelni

                            • Stefan Belina-Skupiewski
                            • Leopold Skulski
                            • Mieczysław Łazarski
                            • Henryk Majmon
                            • Stefan Przanowski
                            • Józef Zawadzki

                            Ciekawostki

                            • 2 sierpnia 1984 odebrano na Uniwersytecie w Karlsruhe pierwszy e-mail w Niemczech.
                            • Uniwersytet od stycznia 1994 do końca 1999 zarządzał domeną .de.
                            Karlsruher Institut für Technologie

                            Andrzej Markowski (językoznawca)

                            12, , , , ,
                            Andrzej Markowski (językoznawca)

                            Andrzej Markowski (ur. 27 listopada 1948 we Wrocławiu) – profesor dr hab., polski językoznawca i leksykograf.

                            Pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, profesor zwyczajny w Instytucie Języka Polskiego Wydziału Polonistyki UW, senator UW, przewodniczący Rady Języka Polskiego, wiceprzewodniczący Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Członek Prezydium Komitetu Językoznawstwa PAN, członek rzeczywisty Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek Collegium Invisibile.

                            Jego zainteresowania badawcze to semantyka, leksykologia, leksykografia i kultura języka polskiego. Opublikował z tego zakresu ponad 40 pozycji książkowy

                            W roku 2010 wyróżniony radiowym Honorowym Złotym Mikrofonem „za wybitne osiągnięcia w propagowaniu pięknej polszczyzny na wszystkich antenach Polskiego Radia”. Autor wielu dyktand w ogólnopolskim konkursie "Dyktando" i w licznych konkursach regionalnych. W roku 2011 obchodził 40-lecie pracy naukowo-dydaktycznej na UW. Współtwórca programu nauczania "Pamiętajcie o ogrodach…". .

                            Aleja Wojciecha Korfantego w Katowicach

                            11, , ,
                            Aleja Wojciecha Korfantego w Katowicach

                            → ul. Chorzowska (DTŚ)

                            Aleja Wojciecha Korfantego w Katowicach – jedna z arterii komunikacyjnych Katowic, biegnąca ze Śródmieścia w kierunku północnym. Jest bezpośrednim połączeniem drogowym centrum miasta z Siemianowicami Śląskimi. Znajdują się przy niej budynki użyteczności publicznej, powstałe głównie w czasach PRL. Nosi imię jednego z bohaterów Górnego Śląska − Wojciecha Korfantego.

                            Przebieg

                            Rozpoczyna swój bieg od Rynku i skrzyżowania z ulicą Teatralną. Następnie krzyżuje się z ulicą Stanisława Moniuszki oraz ulicą Piastowską. W rejonie ronda gen. Jerzego Ziętka krzyżuje się z aleją Walentego Roździeńskiego (droga krajowa nr 79, droga krajowa nr 86, S86, DTŚ) i ulicą Chorzowską (DK79, DTŚ). Dalej biegnie obok wieżowca DOKP, Spodka, Głównego Instytutu Górnictwa (pl. Gwarków, skrzyżowanie z ul. Misjonarzy Oblatów MN i ul. Katowicką). W rejonie Wełnowca krzyżuje się z ul. Konduktorską i ul. Gnieźnieńską (pl. Walentego Fojkisa). Kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Telewizyjną obok placu Alfreda, na granicy miasta z Siemianowicami Śląskimi.

                            Historia

                            w 1823, przy drodze dworskiej (dzisiejsza al. W. Korfantego)
                            na litografii Ernesta Knippla z około 1830

                            Około 1360 nad rzeką Roździanką (dzisiejsza Rawa, przykryta betonowymi płytami, płynąca pod aleją w rejonie Rynku) na miejscu dzisiejszego "Separatora" została założona kuźnica w ówczesnej Kuźnicy Boguckiej (dzisiejsze Śródmieście). Pierwsze wzmianka pisana o kuźnicy w tym miejscu pochodzi z 1397, zamieszczona w tekście wyroku sądu kurii biskupiej w Krakowie, rozstrzygającego spór o kolaturę parafii mysłowickiej. Zabudowania kuźnicy przetrwały do drugiej połowy XIX wieku.

                            Trakt do Siemianowic istniał już w XVII wieku jako droga dworska. Na przełomie wieku XVII i XVIII w rejonie dzisiejszej ul. Piastowskiej, ul. Uniwersyteckiej i al. Wojciecha Korfantego działał hutniczy folwark bogucki (od drugiej połowy XVIII wieku należący do właścicieli Kuźnicy Boguckiej).

                            W miejscu dzisiejszego "Spodka" w 1818 na obszarze dworskim, należącym do Franza von Wincklera, założono hutę "Franz", połączoną w 1860 z hutą "Fanny". Połączony zakład "Fanny-Franz" działał do 1903. Jego zabudowania wykorzystano przy wznoszeniu w tym samym miejscu tzw. "Dworu Marii" − kompleksu zakładowego o hutniczym charakterze, który należał do rodziny KurtokówBroszkiewicz Jacek; Katowice – reflektorem po mieście, wydaw

                            W latach 1899−1922J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5. ulica nosiła nazwę Schlossstrasse, w latach 1922−1939 i w 1945 ul. Zamkowa, w latach 1939−1945 LudendorfstraßeGauhauptstadt Kattowitz, bearb. und herausg. Stadtvermessungsamt, 1942, 1:10 000., od 11 października 1946 ulica Armii Czerwonej. Uchwałą Rady Miasta Katowice nr VIII/44/90 z 8 października 1990 ulicy nadano nazwę aleja Wojciecha Korfantego. Od początku swego istnienia była miejscem, gdzie znajdowały się budynki użyteczności publicznej.

                            W latach międzywojennych przy ówczesnej ulicy Zamkowej swoją siedzibę miały: Konsulat Republiki Łotwy (pod numerem 16), Restauracja Zamkowa Franciszka Matuli (ul. Zamkowa 1), jadłodajnia Adelista Dawida (pod numerem 2), Śląski Przemysł Rowerowy (ul. Zamkowa 20), Polhurt − Towarzystwo Przemysłowo-Handlowe (pod numerem 20), wytwórnia chemiczna Steinhoff (ul. Zamkowa 20), Progress Zjednoczone Górnośląskie Kopalnie (biuro sprzedaży węgla, ul. Zamkowa 10), sklep z benzyną, olejami i smarami H. Schwidewskiego (ul. Zamkowa 37 i 38), oddział Banku Kupieckiego Śląskiego i towarzystwa ubezpieczeniowego "Przyszłość" (pod numerem 1). W miejscu dzisiejszego ronda istniał przejazd kolejowy kolejki wąskotorowej, prowadzącej do kopalni "Ferdynand"Broszkiewicz Jacek; Katowice – reflektorem po mieście, wydaw

                            4 września 1939 naprzeciw Domu Powstańca przy ówczesnej ulicy Zamkowej hitlerowcy rozstrzelali grupy obrońców miasta, łącznie około osiemdziesięciu harcerzy i powstańców, wśród nich Nikodema RencaKatowice 1865–1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice 1978, s. 310.. W 1945 uruchomiono pod numerem 38 oddział przedsiębiorstwa Papyrus z Krakowa.

                            W 1959 władze miasta podjęły decyzję o przebudowie centrum i Rynku. Kamienice jego północnej pierzei wyburzono, by poszerzyć ulicę Armii Czerwonej i tym samym zapoczątkować rozbudowę Śródmieścia w kierunku północnym, które do tego czasu zajmowane było przez dawne zabudowania huty "Marta" i pałacyku von Thiele-Wincklerów (plany poszerzenia arterii zaczęto realizować już w 1938 − wyburzono wtedy kamienice pod numerami 4 i 5). W latach sześćdziesiątych wzniesiono tzw. "Blok Zachód" − ciąg galerii i budynków usługowo-handlowych. Jego projektantem był M. Król. Założenie obejmowało budowę wysokościowców − "Separatora" (bud. 1968), "Ślizgowca" (bud. 1960) oraz "Superjednostki" (bud. 1967−72)Katowice – Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 25.. W 1965 na skrzyżowaniu z ulicą Feliksa Dzierżyńskiego (dzisiejsza ul. Chorzowska) i al. Walentego Roździeńskiego wybudowano rondo gen. Jerzego Ziętka z podziemnymi przejściami projektu W. LipowczanaKatowice – Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 26.. 9 grudnia 2006 oddano do użytku przebudowane rondo ze szklaną kopułą oraz podziemny bezkolizyjny tunel długości około 650 metrów.

                            Dnia 3 sierpnia 2010 ulicą prowadziła trasa trzeciego etapu wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2010, a 2 sierpnia 2011 − trasa trzeciego etapu Tour de Pologne 2011 http://www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-08-30]. W 2011 pod numerem 10 planowana jest budowa wieżowca, w miejsce dawnego Varietes Centrum http://www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-08-30].

                            Planowana jest przebudowa alei od Rynku do ronda. 18 maja 2011 zostało wszczęte postępowanie administracyjne, mające na celu wydanie decyzji na realizację inwestycji drogowej pn.: "Przebudowa układu drogowego, placów publicznych, torowiska tramwajowego oraz infrastruktury technicznej w strefie Rondo−Rynek" dla przedsięwzięcia "Przebudowa strefy śródmiejskiej miasta Katowice"Urząd Miasta Katowi

                            Infrastruktura

                            Od Rynku do skrzyżowania z ulicą Jesionową i ulicą Słoneczną droga posiada dwa pasy ruchu w każdym kierunku oraz dodatkowy pas poboczny, przeznaczony dla autobusów. W rejonie Wełnowca aleja Wojciecha Korfantego jest drogą publiczną o przekroju jednojezdniowym klasy technicznej Z. Pod aleją zlokalizowane jest odgałęzienie wodociągu magistralnego GPW o przekroju Ø 600 mm, będące w eksploatacji Rejonowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Skrajem alei biegnie szlak Historii Górnictwa Górnośląskiego.

                            Historyczne obiekty

                            oraz pomnik Powstańców Śląskich (po lewej)
                            (siedziba Muzeum Śląskiego)

                            Przy alei Wojciecha Korfantego znajdują się następujące historyczne obiek

                            • zespół kamienic mieszkalnych zamknięty w czworoboku pomiędzy ulica
                            • "Separator" (al. W. Korfantego 2) − wzniesiony w latach 1967−1972 jedenastokondygnacyjny budynek Głównego Biura Studiów i Projektów Przeróbki Węgla "Separator"; zaprojektowany przez Stanisława Kwaśniewicza; posiada kubaturę 53 000 m3;
                            • budynek dawnego "Hotelu Grand" (al. W. Korfantego 3) − obecnie siedziba Muzeum Śląskiego, wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1314/83 z 3 października 1983), wybudowany w 1898, w stylu neogotyckim; prawdopodobnymi projektantami obiektu byli Ignatz Grünfeld lub Gerd Zimmermann;
                            • Galeria Sztuki Współczesnej BWA (al. W. Korfantego 6); pawilon o powierzchni 800 m² oddano do użytku w 1969, wzniesiono go według projektu Stanisława Kwaśniewicza; na górnym pasie koronującym umieszczono fryz rzeźbiarski (nawiązujący do antycznych form);
                            • budynek trzygwiazdkowego hotelu "Katowice" (al. W. Korfantego 9); oddany do użytku w 1965, projektu Tadeusza Łobosa i inżyniera Franciszka Klimka; hotel posiada kubaturę 53 460 m3 i 200 pokoi jednoosobowychSztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydaw
                            • Pałac Ślubów (al. W. Korfantego 14); oddany do użytku w 1969, wzniesiony według projektu Mieczysława Króla; w jego miejscu do początku lat sześćdziesiątych istniały zabudowania huty "Marta"; obiekt ma być wyburzony w 2011 http://www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-08-30];
                            • "Superjednostka" (al. W. Korfantego 16−32) − jeden z największych budynków mieszkalnych w Polsce, wybudowany w latach 1967−1972 według projektu Mieczysława Króla; posiada kubaturę 164 000 m³ i powierzchnię mieszkalną 33 600 m² oraz 762 mieszkania;
                            • hala widowiskowa "Spodek" (al. W. Korfantego 35); wzniesiona w latach 1964−1971 według projektu Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy, reprezentowanego przez architektów Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego; wykonawcą konstrukcji został Andrzej Żórawski; kubatura hali głównej to 246 624 m³, całkowita powierzchnia użytkowa hali − 15 386 m², stałych miejsc siedzących − 7 776; koszt budowy wyniósł 800 000 000 złotych; do 1997 obiekt nosił nazwę Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach;
                            • kamienice mieszkalne (al. W. Korfantego 58, 68), wybudowane w 1936 w stylu funkcjonalizmu;
                            • kamienica mieszkalna (al. W. Korfantego 60), wzniesiona w 1937 w stylu funkcjonalizmu;
                            • kamienice mieszkalne (al. W. Korfantego 66, 70, 72, 74, 76), wybudowane pod koniec lat trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalistycznym;
                            • willa w ogrodzie (al. W. Korfantego 71), wzniesiona w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu;
                            • kamienice mieszkalne (al. W. Korfantego 80, 84), wybudowane pod koniec lat czterdziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu;
                            • budynki mieszkalne (al. W. Korfantego 111/113, 115), wzniesione na początku XX wieku;
                            • neoklasycystyczny budynek Sądu Apelacyjnego (al. W. Korfantego 117, 119), wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1664/97 z 15 grudnia 1997); został wzniesiony prawdopodobnie w 1905; ochroną objęty jest budynek wraz ze schodami; budynek jest dawną siedzibą koncernu Hohenlohe Werke (niem. Zakłady Hohenlohego);
                            • zabytkowe budynki mieszkalne (al. W. Korfantego 118, 120, 124/126, 128, 123, 125, 127, 131, 133, 134/136);
                            • kościół pw. NMP Wspomożenia Wiernych (al. W. Korfantego 121/1); wzniesiony i poświęcony w 1930; konsekrowany 4 października 1970 przez bpa Czesława Domina;
                            • budynek plebanii (al. W. Korfantego 121), wzniesiony w pierwszej połowie XIX wieku w stylu neoklasycystycznym, jako dany budynek administracji huty Hohenlohe;
                            • zabudowa mieszkalniowa dawnej "Kolonii Fryderyka" (al. W. Korfantego 147/145, 151/149, 153/155, 157/159, 161/163, 165/167, 181/183, 185/187, 189), pochodząca z końca XIX wieku;
                            • dawna hala pieców destylacyjnych w Zakładach Metalurgicznych Silesia (w dzielnicy Wełnowiec), przy al. W. Korfantego 141 (róg z ul. Konduktorską 8), wpisana do rejestru zabytków (nr rej.: A/1385/89 z 30 maja 1989), wzniesiona w 1913, w stylu modernizmu;
                            • zabudowa Szybu "Alfred" (al. W. Korfantego 182, 184), wpisana do rejestru zabytków (nr rej.: A/1228/78 z 19 sierpnia 1978); teren wraz z obiektami dawnej kopalni "Alfred": lokomotywownia, warsztaty, kotłownia, maszynownia, nadszybie, łaźnia, cechownia, kuźnia, stajnia, dwa domy mieszkalne; budynki pochodzą z 1910, zostały wybudowane w stylu historyzmu i modernizmu; do rejestru wpisany został także starodrzewUrząd Miasta Katowi
                            Aleja Wojciecha Korfantego w Katowicach

                            Instytucje

                            (al. Korfantego 6)

                            Przy al. Wojciecha Korfantego swoją siedzibę mają:

                            • Muzeum Śląskie (al. W. Korfantego 3),
                            • Galeria Sztuki Współczesnej Biura Wystaw Artystycznych (al. W. Korfantego 6),
                            • Fundacja Nagród i Wyróżnień im. Bohaterów Wieży Spadochronowej, oddział śląski Polskiej Izby Turystyki, ZHP Komenda Chorągwi Śląskiej (al. W. Korfantego 8),
                            • Urząd Stanu Cywilnego oraz siedziba Zespołu Śpiewaków Miasta Katowice "Camerata Silesia" (al. W. Korfantego 14),
                            • Kompleks przy al. Wojciecha Korfantego 35: "Hotel Olimpijski", Katowicki Klub Hokejowy, Górnośląski Klub Sportowy, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, Polska Technika Górnicza,
                            • Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze (al. W. Korfantego 38),
                            • administracja osiedla "Superjednostka",
                            • Atelier Fotografii Alternatywnej Silmaril,
                            • Wojewódzkie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (al. W. Korfantego 66/6),
                            • wieżowiec i przychodnia Głównego Instytutu Górnictwa (al. W. Korfantego 79),
                            • Zakład Budowy Urządzeń i Aparatury Naukowo-Doświadczalnej (al. W. Korfantego 81),
                            • Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej − oddział eksploatacji budynków nr 1 (al. W. Korfantego 84a),
                            • Centrum Szkoleniowo-Konferencyjne KZRS "SCh" w Warszawie − oddział okręgowy (al. W. Korfantego 105),
                            • Sąd Apelacyjny (al. W. Korfantego 117/119),
                            • Katowickie Przedsiębiorstwo Geologiczne (al. W. Korfantego 125a),
                            • Urząd Pocztowy Katowice 12 (al. W. Korfantego 128),
                            • Reinhold Center − zespół budynków biurowo-konferencyjnych (al. W. Korfantego 138); w 2010 zakończyła się pierwsza faza budowy − do użytku oddano obiekt PKP Cargo;
                            • Spółdzielnia Pracy "Oświata" − Śląskie Centrum Edukacji oraz Regionalne Centrum Rozwoju Przedsiębiorczości (al. W. Korfantego 141),
                            • Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Izolacji Budowlanej (al. W. Korfantego 193),
                            • Centrum Usług Górniczych (al. W. Korfantego 195),
                            • Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa (oddział), Śląskie Centrum Zaopatrzenia Budownictwa Silesia, Śląskie TKKF − Zarząd Wojewódzki, Techniczne Laboratorium Drogownictwa, Towarzystwo Edukacji Bankowej, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej Zarząd Wojewódzki,
                            • przedsiębiorstwa wielobranżowe, restauracje, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, kancelarie prawnicze i biura prawne, prywatne szkoły, pracownia protetyczna, gabinety kosmetyczne, oddziały banków, dom maklerski, wspólnoty mieszkaniowe, "Hurtownie Polskie" Sp. z o.o.

                            Komunikacja

                            Natężenie ruchu w godzinie szczytu popołudniowego na odcinku alei od ul. Piastowskiej do ronda gen. Jerzego Ziętka wynosi 1702 samochody na godzinę. W rejonie skrzyżówań z ulicą Słoneczną i z ulicą Telewizyjną (plac Alfreda) znajdują się pętle tramwajowe.

                            Aleją Korfantego kursują Tramwaje Śląskie i linie autobusowe KZK GOP. Aleją kursują także linie autobusowe MZK Tychy w kierunku Tychów oraz linie autobusowe PKM Jaworzno w kierunku katowickiego dworca PKS.

                            Zobacz też

                            • Architektura Katowic
                            • Park Powstańców Śląskich w Katowicach
                            • Pomnik Powstańców Śląskich
                            • Kolonia Alfred
                            • Ulica Skośna w Katowicach
                            • Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach
                            Aleja Wojciecha Korfantego w Katowicach

                            TPz 1 Fuchs

                            12, , , , ,
                            TPz 1 Fuchs

                            16 t (bojowa) 10 km/h (w wodzie)

                            Transportpanzer 1 „Fuchs” (spośród niem. Lis) – język Goethego okrężny transporter opancerzony.

                            Transportery Fuchs weszły na wyposażenie Bundeswehry w roku 1979 stając się obok transportera M113 podstawowym środkiem transportu piechoty na polu walki. Na podstawie transportera Fuchs opracowano wiele wersji specjalistycznych. Szczególnie ceniony jest wóz w wariancie rozpoznawania skażeń NBC, który jest zaliczany do najlepszych pojazdów tego typu na świecie.

                            Fuchsy sukcesywnie począwszy od 2009 roku zastępowane są w armii niemieckiej przez nowsze transportery Boxer.

                            Historia

                            Powstała po II wojnie światowej Bundeswehra, w początkowym okresie do transportu żołnierzy na polu walki używała amerykańskich transporterów opancerzonych Halftrack oraz brytyjskich Universal Carrier. W roku 1960 Bundeswehra przyjęła na wyposażenie nowoczesne amerykańskie transportery opancerzone M113, wkrótce też rozpoczęto poszukiwania transportera kołowego .

                            Określanie głównych założeń zakończono w roku 1963, a w roku 1964 Ministerstwo Obrony RFN złożyło oficjalne zamówienie na następujące pojazdy koło

                            W roku 1969 przedstawiono ostateczne wymagania dla pojazdu w układzie 6×6. Pojazdem bazowym miał być transporter piechoty i w oparciu o niego miały powstać wersje specjalistycznie. Transporter piechoty miał odpowiadać m.in. następującym wymagani

                            • układ jezdny 6×6 o nacisku na jedną oś rzędu 4 ton
                            • zdolność pływania
                            • wyposażenie w system ochrony NBC
                            • przystosowanie do transportu 10 żołnierzy lub ładunku o masie min. 2 t.

                            Po przeprowadzeniu testów opracowanych prototypów oznaczonych jako LG493 (Daimler-Benz) i Lkw 6×6 (wspólne biuro konstrukcyjne) uznano wyższość konstrukcji LG493. Po przeprowadzeniu kolejnych testów wojskowych przez Bundeswehrę uznano, że pojazd LG493 spełnia jej wymagania w zakresie mobilności, ochrony przed ostrzałem i odłamkami oraz ładowności.

                            Dostawy nowych transporterów Transportpanzer 1 „Fuchs” dla Bundeswehry rozpoczęto w roku 1979. Pierwsze zamówienie opiewało na 966 sztuk z zamiarem produkcji ok. 160 pojazdów rocznie. Produkcją pojazdów zajęła się firma Thyssen-Henschel.

                            Konstrukcja

                            Kadłub pojazdu podzielono na trzy przedziały: kierowania, napędowy i desantowy. Wymiary przedziału desantowego wynoszą 3,2×2,5×1,25 m (długość, szerokość, wysokość). Opancerzenie kadłuba zapewnia ochronę przed ostrzałem z broni strzeleckiej oraz odłamkami pocisków artyleryjskich. Z przodu pojazdu umieszczona jest szyba pancerna, przez którą kierowca i dowódca obserwują przestrzeń przed wozem. W razie potrzeby szyba zasłaniana jest osłoną pancerną i wtedy do obserwacji używane są peryskopy. W wyniku doświadczeń wyniesionych z misji ONZ w Somalii i Jugosławii opracowano system dodatkowego opancerzenia pojazdu, który znacząco zwiększa poziom ochrony. Pojazdy z nowym opancerzeniem po raz pierwszy użyto podczas misji IFOR w Bośni.

                            Przedział desantowy żołnierze mogą opuścić przez dwuczęściowe drzwi umieszczone z tyłu pojazdu.

                            Pojazd napędzany jest silnikiem wysokoprężnym z turbodoładowaniem Mercedes Benz OM402A o mocy 320 KM przy 2500 obr./min. Silnik jest zintegrowany z układem napędowym, ponadto możliwa jest wymiana całego tego segmentu w czasie 30 minut. Zastosowana skrzynia biegów posiada sześć biegów do przodu i jeden wstecz.

                            W wodzie pojazd napędzany jest przez dwa pędniki wodne umieszczone za tylnymi kołami. Prędkość pojazdu w wodzie regulowana jest obrotami silnika, a pędniki są obracane co umożliwia skręcanie w wodzie. Pokonywanie przeszkód wodnych ułatwia falochron podnoszony hydraulicznie.

                            Pojazd posiada układ przeciwpożarowy, który obejmuje tylko przedział napędowy i składa się z z dwóch butli wypełnionych Halonem 1211 (każda o masie 5,5 kg).

                            Pl

                            Warianty i modyfikacje

                            Warianty wojskowe

                            • LG493 – prototyp opracowany przez firmę Daimler-Benz w latach 60. XX wieku
                            • TPz 1 Fuchs – wariant podstawowy przyjęty do Bundeswehry (transporter opancerzony)
                            • Pojazd dowodzenia FüFu – wariant dowódczy z rozbudowanym systemem łączności, wyposażony w generator o mocy 5 kW
                            • Pojazd sanitarny – wariant sanitarny zdolny przewozić czterech rannych leżących lub leżących leżących i czterech siedzących
                            • Pojazd ze stacją zakłócającą Hummel VHF JAMMER – stacja zagłuszająca. Pojazd nie wyposażony w pędniki
                            • Pojazd walki elektronicznej HELAS – wariant przeznaczony do walki elektronicznej. Pojazd nie wyposażony w pędniki
                            • Pojazd z namiernikiem radiowym GSP 3601 HF/VHF, pojazd nie wyposażony w pędniki
                            • Pojazd z radarem RASIT – samobieżny radiolokator artyleryjski
                            • SpürFuchs – pojazd rozpoznania skażeń NBC. Pojazd ten jest używany w US Army pod nazwą M93 Fox
                            • Pojazd ochrony lotnisk – wersja wyposażona w jednoosobową wieżę TS-15 z armatą kal. 20 mm i karabinem maszynowym kal. 7,62 mm. Wzmocniono, także przednie przednie opancerzenie
                            • Wóz inżynieryjny – pojazd przeznaczony do przewozu saperów, min i sprzętu do rozminowywania
                            • Wóz z radarem RATAC – pojazd prototypowy

                            Warianty cywilne

                            • Redfox – pojazd pożarniczy
                            • Smartfox – pojazd analizy zanieczyszczeń i skażeń środowiska
                            • Recofox – pojazd przeznaczony do prac w ciężkich warunkach terenowych

                            Modyfikacje

                            • Fuchs 8×8 – prototyp transportera Fuchs w układzie 8×8 opracowany dla armii holenderskiej. Projekt nie wyszedł poza stadium prototypu.
                            • Fuchs 2 – zmodernizowany pojazd opracowany na podstawie transportera Fuchs przez firmę Rheinmetall Landsysteme. Testy transporterów Fuchs 2 rozpoczęto w roku 2001, a pierwszy zmodernizowany pojazd w wariancie NBC dostarczono do odbiorcy wojskowego (Zjednoczone Emiraty Arabskie) w roku 2007.

                            Użytkownicy

                            • Bundeswehra (od 1979)
                            • 10 pojazdów zmodernizowanych do potrzeb wenezuelskiej armiiBrak systemu NBC, zamontowana wyciągarka i system klimatyzacyjny (od 1983)
                            • US Army i USMC – zamerykanizowany wariant SpürFuchs pod nazwą M93 Fox i M93A1 FoxZmodernizowana wersja wprowadzona pod koniec lat 90., produkowany w USA
                            • 30 pojazdów w wariancie NBC (od 1991).
                            • m.in. pojazd walki elektronicznej HELAS (od 1993)
                            • British Army – pojazdy w wariancie NBC

                            Berthold Kempinski

                            12, ,
                            Berthold Kempinski

                            Wychowanek Królewskiego Katolickiego Gimnazjum w Ostrowie.

                            Po maturze wstąpił do przedsiębiorstwa handlu winem M.Kempinski & Co. założonego przez brata Moritza w 1862 r. we Wrocławiu. W 1872 przeprowadził się wraz z żoną do Berlina, gdzie założył podobną firmę również z szyldem Kempinski (za zgodą brata). Przedsiębiorstwo osiągnęło spory sukces i szybko stało się znane także poza granicami miasta.

                            W 1889 r. otworzył, wówczas największą w Berlinie, restaurację. Kempinski był zwolennikiem idei "luksus dla każdego" – dawał połowę porcji za połowę ceny. W niektóre dni jego lokal odwiedzało nawet 10 000 ludzi.

                            Ponieważ małżeństwo Kempinskich nie miało męskich potomków, do firmy wszedł zięć Bertholda Unger i wkrótce przejął przedsiębiorstwo, które nadal funkcjonuje pod nazwą Kempinski (pomimo przymusowej "aryzacji" jego firmy przez hitlerowców).

                            Pochowany został na cmentarzu żydowskim w Weißensee (ob. Berlin).

                            Węgorzowate

                            12
                            Węgorzowate

                            Wędrówki węgorzy

                            Tarło odbywają w ciepłych a tropikalnych wodach oceanicznych. Dorosłe ryby po tarle prawdopodobnie giną. Larwy (leptocefale) dryfują z prądami morskimi nawet do trzech lat w przypadku węgorza europejskiego. Młode ryby wpływają do wód śródlądowych, gdzie spędzają większą część życia – od kilku do kilkunastu lat. Dorosłe osobniki wracają do oceanu, by odbyć tarło.

                            Charakterystyka ogólna

                            Ciało bardzo długie, w części przedniej niemal cylindryczne, w części ogonowej nieznacznie bocznie spłaszczone, długość ciała dochodzi do 2 m (Anguilla reinhardtii). Łuski drobne, ukryte głęboko w skórze. Płetwa grzbietowa i odbytowa połączone są z płetwą ogonową, brak płetw brzusznych, płetwy piersiowe małe. Początek płetwy grzbietowej jest położony znacznie za płetwami piersiowymi. Linia boczna pełna. Dolna szczęka wysunięta przed górną. Zęby drobne. Oczy dobrze rozwinięte, u młodych i u samic raczej małe, u dorosłych samców wyraźnie większe. Długość życia węgorzy dochodzi do kilkudziesięciu lat.

                            Węgorze są poławiane dla smacznego mięsa, szczególnie cenionego po uwędzeniu lub zamarynowaniu. Ich krew zawiera toksyczne proteiny niebezpieczne dla człowieka w przypadku zetknięcia jego krwi z krwią węgorza. Związki te tracą toksyczność pod wpływem temperatury i działania enzymów trawiennych. ”

                            Klasyfikacja

                            Rodzaje zaliczane do tej rodzi
                            współcześnie żyją

                            • Anguilla

                            wymarły:

                            • †Eoanguilla

                            Piotr I (hospodar mołdawski)

                            12, , , , ,
                            Piotr I (hospodar mołdawski)

                            Autorament Piotra jest sporne. Zdaniem J. Demela był synem hospodara Costei a córki Bogdana I Małgorzaty Muszaty (podobnie D. Musialik uważa go zbyt wnuka Bogdana na krzyż matkę Muszatę). Spośród kolei zdaniem J. Tęgowskiego był synem Stefana (syna hospodara Bogdana Dodatkowo) dodatkowo jego drugiej żony Małgorzaty MuszatyJ. Demel, Dawne czasy Rumunii, s. 115; J. Tęgowski, Powiązania genealogiczne…, s. 46-50, 52-53, D. Musialik, Najdawniejsze próby…, s. 42..

                            Piotr A został wojewodą w 1375 czy 1377. Poprzednio w 1377 odparł agresja litewski na Mołdawię. Zdołał acz normować sytuację mołdawską, i nawet poczęstować ekspansję na godzina dwunasta. Prowadził w szerokim zakresie zakrojoną akcję budowniczą, m.in. wzniósł twierdzę w Târgu Neamţ a zamek w Suczawie – Suczawa dopiero co była jego główną rezydencją. Doprowadził aż do unormowania stosunków spośród Litwą dodatkowo Węgrami.

                            Na przełomie 1386 dodatkowo 1387 udzielił schronienia Wasylowi, synowi wielkiego księcia moskiewskiego Dymitra Dońskiego. Wasyl, będący zakładnikiem w Złotej Ordzie, zbiegł stamtąd i przez Podole trafił na dwór Piotra. Po opuszczeniu Mołdawii udał się na Litwę, gdzie na początku 1387 zaręczył się z Zofią, córką Witolda Kiejstutowicza.

                            Piotr musiał stawić czoła roszczeniom hospodara wołoskiego Mirczy Starego. Tym tłumaczy się jego zbliżenie z Polską, uwieńczone złożeniem hołdu lennego królom Polski Władysławowi Jagielle i Jadwidze we Lwowie 27 września 1387. W 1388 udzielił Polsce pożyczki pod zastaw Pokucia i ziemi szepienickiej.

                            Na dokumencie wystawionym 27 stycznia 1388 w Łucku Władysław II Jagiełło nazwał Piotra swoim "zięciem" – w ten sposób określał mężów swoich siostrzenic i bratanic. Jan Tęgowski wysunął hipotezę, że w 1388 Piotr ożenił się z nieznaną z imienia księżniczką mazowiecką – córką Janusza I i Danuty Anny, siostry stryjecznej JagiełłyJ. Tęgowski, Powiązania genealogiczne…, s. 46-50.

                            Zmarł w 1391, został pochowany w ufundowanej przez siebie cerkwi Mirăuţi w Suczawie. Następcą Piotra na tronie mołdawskim był Roman I. Zdaniem J. Tęgowskiego był on jednym z synów Piotra (pochodzącym z pierwszego małżeństwa, obok niego z drugiego małżeństwa z księżniczką mazowiecką miał pochodzić drugi syn Iwaszko). Jednak według J. Demela i D. Musialika Roman był bratem, a nie synem PiotraD. Musialik, Najdawniejsze próby…, s. 42..